เพราะ "ครู" ไม่ควรจะเป็นแค่เรือจ้าง
วันที่ 16 มกราคมของทุกปี เป็น "วันครู" ซึ่งเป็นวันที่เราจะมารำลึกถึงพระคุณของครู
ประโยคหนึ่งที่เรามักจะได้ยินกันบ่อยๆ ในการเปรียบเปรยพระคุณของครู ก็คือ "ครูเปรียบเสมือนเรือจ้าง"
แต่จากประสบการณ์ส่วนตัวในการสอนแล้ว ผมกลับรู้สึกตะขิดตะขวงใจทุกครั้งที่ได้ยินประโยคนี้ ผมกลับไม่เห็นด้วยเอาเสียเลย และไม่คิดว่าหน้าที่ของ "ครู" ควรจะเปรียบเสมือนกับ "เรือจ้าง"
"เรือจ้าง" มีหน้าที่ในการพาผู้โดยสารข้ามไปถึงฝั่งที่หมายของเรา เมื่อผู้โดยสารไปถึงฝั่งฝันแล้ว หน้าที่ของเราก็หมดลง และเขาก็สามารถเลือกที่จะหาเส้นทางเดินของเขาเอง
แต่ว่านั่นคือหน้าที่ของครูจริงๆ หรือ? หน้าที่ของ "ครู" ควรจะเป็นแค่ทำให้นักเรียนไปถึง "จุดหมาย" ไม่ว่าจะโดยวิธีใดก็ได้ แค่นั้นหรือ?
ส่วนตัวแล้วผมคิดว่า "การศึกษา" มันไม่ควรจะเป็นเรื่องของแค่ "ทางผ่าน" หรือ "การไปเพื่อถึงจุดหมาย" แต่ตัว "การศึกษา" เองนั่นแหล่ะ คือควรจะเป็นจุดหมาย
ถ้าเรามุ่งเน้นแต่การไปถึง "จุดหมาย" แล้วจุดหมายนั้นคืออะไร? การสอบเข้ามหาวิทยาลัยได้? การมีงานทำ? ถ้าเช่นนั้นหมายความว่าหน้าที่ของครูควรจะเป็นการทำเช่นไรก็ได้ให้นักเรียนได้สอบเข้าคณะดีๆ ดังๆ สอบเข้าหมอได้ทั้งรุ่น สอบได้คะแนนสูงที่สุด มีรูปและบอร์ดแปะหน้าโรงเรียน แบบที่เรามักจะเห็นกันแบบนั้นหรือเปล่า?
ผมว่าไม่ใช่
เพราะ "การศึกษา" มันควรจะเป็นเรื่องของการเรียนรู้ การที่เราได้รับทักษะหรือความรู้อะไรบางอย่าง ที่เราไม่เคยได้มาก่อน "การศึกษา" มันควรจะเป็นเรื่องของ "การเติบโต" และ "การพัฒนาตนเอง"
ถ้าจะให้ผมเปรียบเทียบว่าถ้าไม่ใช่เรือจ้างแล้ว ครูควรจะเหมือนอะไร ผมคิดว่าก็ควรจะเหมือน "ครู" นั่นแหล่ะ ถ้าจะเอาในคำเปรียบเปรยนี้ ก็ควรจะเหมือน "ครูสอนพายเรือ" ล่ะมั้ง
หน้าที่ของครูสอนพายเรือ ไม่ใช่การพาลูกศิษย์ข้ามไปยังอีกฝั่งด้วยวิธีใดก็ได้โดยปลอดภัย โดยไม่เปียกน้ำ
ตรงกันข้าม ถ้าคุณจะสอนพายเรือจริงๆ แล้ว ลูกศิษย์ของคุณควรจะเปียก ควรจะตกน้ำ ควรจะพลาดซ้ำแล้วซ้ำอีก จนเรียนรู้ที่จะปีนกลับขึ้นมาบนเรือ จนเรือไม่คว่ำอีก
หน้าที่ของครู ควรจะเป็นการสอนให้นักเรียนได้รู้จักกับ "ความผิดพลาด" แต่ทำให้แน่ใจว่านักเรียนสามารถที่จะเรียนรู้จากความผิดพลาดนั้น โดยเราอาจจะหาชูชีพให้ใส่ และพร้อมที่จะกระโดดลงไปช่วยทันทีหากนักเรียนเพลี่ยงพล้ำเสียเกินกว่าที่จะเอาตัวรอดเองได้
จากประสบการณ์ส่วนตัวของผมที่ได้จัดการอบรมครูมาหลายครั้ง เห็นปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนมาเป็นจำนวนมาก สิ่งหนึ่งที่มักจะสังเกตเห็นเป็นประจำ ก็คือครูหลายๆ คนมักจะยึดติดกับ "จุดหมาย" หรือ "ความสำเร็จ" มากจนเกินไป เสียจนพยายามเข้ามาทำแทนนักเรียนทุกอย่าง เพราะไม่ต้องการให้เกิดความผิดพลาดขึ้น
ซึ่งหากเรามองว่าครูเป็นเพียงเรือจ้าง ก็อาจจะพอเข้าใจได้ว่าเพราะเหตุใดครูจึงพยายามทำทุกทางเพื่อให้นักเรียนไปถึงฝั่ง โดยไม่เปียกน้ำใดๆ เลย
แต่หากเรามองว่าหน้าที่ของครูคือการทำให้นักเรียนพายเรือเป็น เราก็จะเข้าใจได้ดีขึ้นว่าการลองผิดลองถูกนั้นเป็นส่วนสำคัญของกระบวนการเรียนรู้ และแทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่จะพายเรือได้เก่งโดยที่ไม่เคย "เปียก" มาก่อน
ลองคิดดูว่า หากหน้าที่ของครูเป็นเพียงการ "พาไปให้ถึงฝั่ง" จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อนักเรียนต้องเจอกับเรือที่ไม่มีคนพายให้? จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อนักเรียนเพลี่ยงพล้ำและเรือคว่ำในอนาคต? หรือจะเกิดอะไรขึ้นหากระหว่างที่พายเรือไปกลางคันนักเรียนมาเรียนรู้ว่าฝั่งที่เขากำลังไปนั้นไม่ใช่จุดหมายที่เขาต้องการอีกต่อไป?
แต่หากหน้าที่ของครู คือการ "สอน" ให้นักเรียนมีทักษะที่จะสามารถพายเรือและเอาชีวิตรอดได้ด้วยตนเอง เมื่อนั้นก็จะไม่มีฝั่งใดที่จะอยู่เกินความสามารถของนักเรียนที่จะพายไปถึงอีกต่อไป
เรือจ้าง 在 “ครูคือเรือจ้าง”... - Baankrumod Academy - Facebook 的推薦與評價
ครูคือเรือจ้าง” ลูกศิษย์ทุกคนลองอ่านและมองลงไปให้ลึกซึ้งถึงความในใจของครูที่ไม่ค่อยได้เล่าให้ใครฟัง ครูมดขอใช้เพจนี้... ... <看更多>