所在—我讀楊華,鐵窗內的《黑潮集》 ◎黃明峯
所在,是昭和2年
關佇臺南刑務所的小詩,
短短的詩句落著霎霎仔雨
雨滴,佇鐵窗外
變作無依無倚的相思
親像昨暝,彼隻露螺
爬過罩霧的眠夢
眠夢濛濛渺渺,漸漸無影
無跡……,只賰一蕊
孤單的目啁
繼續
伸長
繼續伸長意志的翼股
所在,是漂浪佇島嶼外海的黑潮
長長的柔軟掩崁一粒滾絞的心
心事,佇鐵窗外
化作陣陣海湧
冲散月光齒笑的面色
親像天邊
遙遠彼粒星
閃閃爍爍,炤著
世間,重重疊疊
譀古的代誌
代誌發生佇 1927年2月5號
拄拄好農曆正月初四
過年、團圓,雄雄拍交落
這个烏暗佮陰鴆的所在
一个無奈的靈魂
不時走揣時間的空縫
放風思想,放風慣勢
放風交懍恂的記持
放風泰戈爾的飛鳥去敨氣
踮自由的日光跤,行踏
彼條,敢若熟似又閣生份的
寂寞路途
啊……,路途寂寞,若無堅持
精神、氣力緊早慢變成
一塊,抛荒的田園
啊……,便若是恬靜的暗暝
伊的筆,開始綿爛書寫
春天的色水、秋天的形影
生命的喝咻佮人生
姑不而將的,怨慼
便若是恬靜的暗嘎啊……
檢采有人會想起伊,想欲知影
鐵窗內,失蹤的七首詩
到底是啥款的風景?祕密
到底,是毋是藏佇歷史
猶原無人之影的,所在
--
◎ 作者簡介
1975年生,屏東恆春人,文學創作曾獲得屏東縣文學獎、高雄市文學獎、台南鹽分地帶文學獎、彰化縣文學獎、花蓮縣文學獎、乾坤詩社詩獎。出版詩集《自我介紹》、《色水.形影.落山風的聲》。
--
◎小編幸秀賞析
「黑潮!掀起浪濤,顛簸氾濫,搖撼著宇宙。」是〈黑潮集〉中的第一首詩,描述了面對壓迫時的堅毅精神,作者楊華為日治時期台灣新文學的重要詩人,進行白話詩和台語詩的創作。陽華於1927年因政治維安法遭到拘捕,被關入台南刑務所。而〈黑潮集〉的詩作便是在獄期間所完成,詩集中的詩短小精悍,卻表述了詩人面對不公義的環境下。
而〈所在—我讀楊華,鐵窗內的《黑潮集》〉此首詩,透過「所在」的概念,將過去與現在連結起來,穿過時間和空間的疆界,以詩作緬懷詩人。所在,是昭和2年。所在,是漂浪佇島嶼外海的黑潮 。
詩人將楊華的詩句比擬作雨滴在窗外,變成相思,像是眠夢,像是蝸牛爬過濛渺的眠夢,只剩下那一蕊孤單的眼,持續伸長,希冀看到些什麼。
即使在靜謐漆黑的所在,即使是那被時間所掩埋的地方,如此無奈的靈魂,仍然伸展著意志,思緒化作黑潮陣陣海湧,自由的靈魂像飛鳥,但那終歸是條寂寞的路途,詩人喟嘆楊華的精神使那荒蕪之地仍然有一絲希望,在獄中楊華開始寫詩,寫世間情景,寫生命與死亡,寫那走不盡的長途。
〈黑潮集〉詩集中原有53首詩作,然而由於種種原因於1935年僅發表46首詩作的版本。因此,詩人在最後二段,將「所在」之概念推高至「歷史的空白」,沒有人知道失蹤的那些詩作紀錄下來的故事和風景,那裡是真正寂靜而什麼也沒有的所在。
「只要是新生的火,她便能燃起已死的灰燼。」〈黑潮集〉中這麼寫著,而我也深信如此,即使道阻且長,台灣文學的「所在」定能迎來更加明亮的明日。
--
美編、圖片來源:Sorrow沙若
--
|#關於文學獎的不重要冷知識|
2016-2019臺北文學獎得獎作品都有人寫臺北居大不易,其實詩人也一樣,只想跟房東說:「阿姨,我不想努力了!」
——By 小編Y
#每天為你讀一首詩 #文學獎 #地方文學獎 #臺南文學獎 #黃明峯 #所在 #楊華 #黑潮集 #台語詩
https://cendalirit.blogspot.com/2021/03/20210306.html
鹽分地帶 原因 在 每天為你讀一首詩 Facebook 的精選貼文
故鄉與春祭(上) ◎吳新榮/張良澤譯
——謹以此篇獻給鹽分地帶的同志
一、河流
環繞故鄉的河流
是我身上的動脈
它激盪著我的熱情
使我永遠謳歌詩篇
難得春祭我歸鄉的時候
我必不忘訪問這條河流
可是我再也看不到映波的竿影
向對岸高呼
也聽不到渡頭老爺的怪腔調
啊,河流的新主人是這座水泥橋嗎?
而客人就是即駛過的公車嗎?
但是初戀人的村莊
仍然浮現對岸
棲息於蘆竹間的水鳥
仍然唱著與往昔一樣的春調
而夕暉不正溶進波裏
水流泛著紅暈嗎?
啊,這條河是我的動脈
一切的戀愛、思慕與懷古
即將流出現實的大海嗎?
二、村莊
被暮色包圍的村落
是我夢的故鄉
保壘就在那不遠的
竹叢的梢間可以見到
那訴說歷史與傳統的滿苔壁上
砲眼已經崩圮
啊,從前我祖先死守的村莊
這村莊是我的心臟
而我激跳的心臟沸騰著
昔時戰鬥的血
在守衛土地與種族的鐵砲倉裡
今日掛上搖籃於銃架之間
吾將安眠於妳的裙裾下
母親唱的搖籃歌裡
應該沒有名利與富貴
只有正義之歌、真理之曲
飄入我夢
--
◎ 作者簡介
吳新榮(1907-1967),字史民,號震瀛、兆行,晚號琑琅山房主人,臺南漚汪堡(今臺南市將軍區)人。1928年考取日本東京醫專,1930年開始發表新詩,1932年畢業後回臺,接下叔父在佳里開設的「佳里醫院」。在日治時期曾參與組織「佳里青風會」、「臺灣文藝聯盟佳里支部」,為「鹽分地帶」文學結社代表人物之一。
戰後吳新榮曾擔任臺南縣參議員。1947年二二八事件發生時,遭逮捕入獄。後來投身於地方文史工作,曾擔任臺南縣文獻委員會編纂組組長,並主編《南瀛文獻》。
--
◎小編井井賞析
〈故鄉與春祭〉由〈河流〉、〈村莊〉與〈春祭〉這三首短詩所組成,寫於1935年,也是吳新榮首次以「鹽分地帶」(註一)此一名稱,來稱呼和他一同生長於此的寫作夥伴。一方面標誌出「鹽分地帶」從一個單純的地理概念,逐漸轉變為具有地域特性的文學社群;另一方面也顯現出,吳新榮在鹽分地帶的核心地位,如同陳芳明所說:「熟悉鹽分地帶文學的人,都知道這個集團的原始推動者是吳新榮。沒有吳新榮,就沒有佳里詩風的建立。」(註二)
對吳新榮來說,整個鹽分地帶無疑是廣義的故鄉,滋養了許多如他一樣傾心寫實主義文學與左派政治理想的同仁;而這首詩更像是他向個人的故鄉拉近,聚焦回出生之地「將軍」的一顆微距鏡頭。在他1936年的日記裡,曾如此描寫將軍:「我又漸漸感覺故鄉的好,是啦!人生最初愛護的也是故鄉,人生最後戀慕的也是故鄉……不論成功也是失敗,他的人生最後都關聯著他最初出生的地。」(註三)可以說吳新榮其實早已意識到,出生故里乃至鹽分地帶的一切風土環境,都是形塑他成為今日之他的原因,將軍庄就是那起始的搖籃。
既然要談論鄉土,就不能不去了解地方、看見地方(同學們跟我一起打開估狗地圖)。在1930年代,將軍南側、佳里西側一直向南到七股,仍然是大片臺江內海淤積殘存的水域,不若今天有那麼多陸地,鹹鹹的海味氣息或許比今日所能感受到的要更加強烈。吳新榮故居在將軍區的將富里(註四),對照地圖便能發現,將富里上方緊鄰將軍溪,正是那條「環繞故鄉的河流」、「身上的動脈」,儘管吳新榮道出了將軍溪畔邁向現代化的種種改變——渡口消失、水泥橋與汽車取代了人力——但他在此似乎無意批判,僅僅是擔憂故鄉美好、不變的部分,也要隨現實流出大海。直到最後我們都能讀到,吳新榮將內心情感與故鄉位於出海口的地理特性連結的企圖。
從〈河流〉來到〈村莊〉,就像從「動脈/將軍溪」探進「心臟/將軍庄頭」,詩作情緒也自平靜轉為激昂。這個激昂來自於一個農村青年受到民族自決、社會主義等各種思潮洗禮,回頭再看自身家族歷史和故土後所發出的,隱隱向外來政權對抗的決心;如同清初時期渡海來臺的吳家先祖,與西拉雅族蕭壠社人相互對峙、開荒闢土,又如日治初期吳新榮的祖父,建造銃樓以抵禦土匪、保護家園的事蹟(註五)。即使「砲眼已經崩圮」,吳新榮也繼承了其父祖輩的意志,在東渡習醫、開業之後,仍不忘時時回到這個村莊,守住這個使他邁向「正義與真理」之路的搖籃。
註一:今臺南的佳里、學甲、北門、將軍、七股和西港六區。
註二:見陳芳明,〈殖民地詩人的台灣意象——以鹽分地帶文學集團為中心〉,《殖民地摩登:現代性與台灣史觀》(臺北:麥田,2004),頁 139。
註三:見「臺灣日記知識庫」,吳新榮日記 1936年1月23日。https://taco.ith.sinica.edu.tw/tdk/%E5%90%B3%E6%96%B0%E6%A6%AE%E6%97%A5%E8%A8%98/1936-01-23
註四:見「臺南研究資料庫」,檢索「吳新榮故居」。
http://trd.tnc.gov.tw/cgi-bin/gs32/gsweb.cgi/ccd=PTfW0e/search
註五:見吳新榮,《吳新榮選集(三)——震瀛回憶錄》(臺南:臺南縣立文化中心,1997),頁26。
--
美術編輯:佳郁(ig:Gayodoodle)
--
#每天為你讀一首詩 #吳新榮 #故鄉與春祭 #鄉土詩 #鹽分地帶