TRỞ THÀNH NGƯỜI MẪU/MODEL – KHÔNG CHỈ ĐƠN THUẦN LÀ DANH XƯNG, LÀ TITLE TRÊN FACEBOOK.
“Anh ơi, bước đầu tiên để trở thành một người mẫu là gì ạ?”
“Anh ơi, em muốn làm người mẫu thời trang”
Hẳn là vậy, rất nhiều bạn trẻ đang có một suy nghĩ quá “màu hồng” về nghề người mẫu nói riêng và ngành công nghiệp thời trang nói chúng. Câu nói trên càng đúng hơn với “Streetwear/StreetFashion” Việt Nam - không có ý nghĩa tiêu cực gì. Nhưng thời đại này xuất hiện quá nhiều những danh xưng, những tấm gương về “Model 4.0” cùng với danh tiếng, số tiền có thể kiếm được đi kém khiến nhiều người lệch lạc nhầm tưởng về nó. Không quá khó để thấy một tít le “Model” “Freelance Model” xuất hiện trên các account Facebook, Instagram hiện nay.
Đây không phải là một việc sai trái gì khi bây giờ “Đẹp là một dạng tài năng” và thứ “Tài năng” này được bổ trợ rất nhiều bởi thời kì 4.0. Khả năng show diễn tài năng và hình ảnh của mình ra công chúng, xã hội dễ dàng hơn rất nhiều. Các trang báo cũng nhận thấy đây là miếng “mồi” bé bở để tạo ra các content thu hút người đọc trẻ (Clickbait í). Nhưng giống như cụm từ “K.O.Ls” thì “MODELs” có vẻ như chúng ta dùng một cách hơi đại trà - và khiến cho công việc này trở thành dễ dàng hơn bao giờ hết. Trong thời gian đó - những con người vì thực sự muốn làm Models - a real model - đang rèn luyện một cách khổ cực về cơ thể, cách post dáng và xuất phát nội tại của họ ra để được công chúng công nhận.
Công thức để có được 1 Model trẻ sẽ là như sau: “Tương tác tốt + sở hữu mạng xã hội cao = Models/ Freelance Model”. Nghe có vẻ “thực dụng” - nhưng ngay cả mình sử dụng phương thức này để tiếp cận thị trường - vì đó là cách tốt nhất. Nhưng tuyệt nhiên - mình sẽ hạn chế sử dụng từ “Model” vì đây là “Tôi muốn bạn mặc item A, B, C nào đó vì tôi sẽ thông qua đó reach được lượng người theo dõi của bạn”. Còn Model á - thực sự cả mình - cả các bạn - đều không đủ để mà được gọi là “Model”.
Lí do vì sao?
Không giống như ngày xửa ngày xưa, các người mẫu chỉ có một cơ hội duy nhất để có thể “đánh bóng và mang tên tuổi của mình” ra với công chúng thông qua 1 phương thức truyền thông duy nhất. Đó là Báo chí – các chương trình truyền hình, các cuộc thi sắc đẹp kiểu cũ hoặc phải hoạt động trong nghề một khoảng thời gian nhất định. Ngày xưa các shows diễn thời trang cũng rất hiếm, còn thời trang đường phố thì ai mà quan tâm. Thế là 1 chọi 100, 1 chọi 1000 để được xuất hiện trên mặt báo, thậm chí chỉ là phần quảng cáo hay 1 góc nhỏ. Thế nên, phải cực đẹp, kĩ năng diễn tốt và đúng là 1 models (Bỏ qua các yếu tố đi đêm, con ông cháu cha ra) thì mới có thể cạnh tranh nổi trong giới models.
Ngày nay thì khác - không nói đến các môi trường chuyên nghiệp - mình xin được gọi là “MODEL 4.0” - họ đã có mạng xã hội, 1 social media platform. Vậy - thực ra, models không cần phải quá cực kì nổi tiếng trong giới - họ vẫn có thể có 1 số lượng người theo dõi khổng lồ chỉ cần một chút bắt mắt, khác người - cái thứ mà những anh chị tiền bối không có cơ hội đó. Mạng xã hội như 1 công cụ để các Models 4.0 tận dụng khuyếch trương voice power của họ - gia tăng sự ảnh hưởng tới cộng đồng và tất nhiên “củng cố” danh hiệu “Models 4.0” của họ. Vì thế, chẳng lạ gì khi chúng ta có thể thấy có những bạn trẻ có số lượng follow cao - đều có 1 job tag trên Facebook hay IG là “Freelance Model”.
Tuy nhiên - có danh xưng đó thì dễ nhưng duy trì nó thì không hề khó. Chúng ta phải thực thà công nhận một điều rằng “Easy come, Easy go” - MODELS 4.0 đã “vô tình” skip qua nhiều bước - thứ nhất là chúng ta là dân tay ngang, không phải được đào tạo bài bản qua trường lớp - cái thứ chúng ta được tin dùng là vì khả năng reach được lượng người follow chúng ta. Thế nên skills - kĩ năng - thần thái đều chưa tới điểm “chín muồi” và phải rèn luyện gấp 10 - nếu bạn thực sự thích làm người mẫu - còn không, đây là về vấn đề kiếm tiền chân chính, mình xin không được bàn thêm.
Cái nghề “người mẫu” này cũng đầy rẫy đắng cay và hiểm nguy. Mỗi ngành mỗi nghề, mỗi nhà mỗi cảnh - quy trình đào thải của “Models” cực kì gắt, vì nó liên quan tới cái đẹp, tới nghệ thuật. Mà những yếu tố đó - đều là thứ tồn tại trong 1 thời gian (có khi rất ngắn), nếu chúng ta không trau dồi, thêm sự sáng tạo (ngay cả những người mẫu chuyên nghiệp) thì việc bị lãng quên, là chuyện hiển nhiên.
Mình đã từng chứng kiến bạn mình ngồi sau cánh gà, tay vừa nắn mắt cá rồi lại lật đật đeo đôi guốc dài cả mấy tấc khi có người gọi. Gương mặt lộ sự mệt mỏi phải nhanh chóng cười tươi khi xuất hiện trên sân khấu.
Mình đã từng chứng kiến cả models nữ lần models nam trong ngành thời trang này bị ăn chửi (Chửi oan nhé các bạn – không phải chửi để cho lớn, cho khôn – cho trưởng thành đâu), bị xâm hại (Sexual harassment) bởi những kẻ ở phía trên. Ức đến độ cứ kể là nước mắt tuôn rơi, nhưng cũng phải ngậm bồ hòn làm ngọt vì yêu cái nghề, vì đam mê rảo bước trên sàn catwalk.
Mình cũng từng chứng kiến và có tham dự mấy lần onset, mấy lần rehearsal. Tập dượt hàng chục giờ đồng hồ, thay ra quấn lại. Outdoor thì đứng dưới nắng mặt trời, indoor thì phơi mình giữa cái sáng gay gắt của mấy cái đèn công suất lớn. Mà đồ thì có nhẹ nhàng gì cho cam. Runway thì còn ác liệt nữa, đâu phải ai cũng muốn lên runway là được – phải tập dượt kĩ càng, chuyên nghiệp. Đi ra sao, như thế nào, thần thái ổn không (Thế nên mình mới có sự khó chịu như ở đầu đề bài).
Quay trở lại model trong ngành thời trang. Nếu nói những fashion designers là bộ óc, là chất xám, art/creative director là bộ phận trung ương điều khiển thì models chính là tay/chân, là phương tiện truyền tải những bộ đồ thời trang tới với người xem, công chúng. Models có hiểu được câu chuyện, được nội dung mà fashion designer gắm gửi trong đó – mới thể hiện được cho người xem hay rộng lớn hơn là thị trường biết - “Nhà thiết kế đó đang nghĩ gì” “Bộ sưu tập này người mặc lên sẽ trông như thế nào?” “Khi chuyển động nó sẽ ra sao?”. Trang phục sẽ chỉ đẹp khi nó được mặc lên trên cơ thể con người, và models chính là người truyền tải cái sự đẹp đến cho chúng ta.
Ừ thì làm người mẫu sướng nhỉ?
Xuất hiện lung thị linh này, được chụp toàn máy cơ máy củng, hiện đại đời mới nhất. Được makeup trông thật lộng lẫy này, được toàn mặc đồ mới – xịn xò. Được làm bìa báo giấy, báo điện tử. Được mọi người săn đón này, mời chào. Thích ghê, thích ghê.
Nhưng –
Đó chính là mặt tối của việc trở thành người mẫu. (Dành cho các bạn nào muốn thành model hay cả freelance model gì gì đó nhé. Không phải up được 3 tấm hình hack góc, kéo giò là thành Model được đâu các bạn nhỏ ơi).
1. ÁP LỰC PHẢI TRÔNG ĐẸP MỌI LÚC MỌI NƠI.
Việc trở thành một người “đẹp” trong mắt công chúng khiến cho công việc này tạo những con người phải đẹp ở mọi lúc mọi nơi, bằng bất kỳ cách nào và mọi giá. Để sở hữu một thân hình chuẩn và dễ dàng mặc toàn bộ các collection đến từ các thương hiệu thời trang, các models phải trải qua một chế độ luyện tập nghiêm ngặt kèm theo một liệu trình thức ăn cũng khắt khe không kém. Việc kiểm soát cân nặng được xem là chìa khóa chính để đảm bảo được vóc dáng cũng như độ săn chắc của cơ nhằm thỏa mãn việc mặc đồ không bị khiếm khuyết về cơ thể quá nhiều.
Một số người mẫu – theo tiêu chuẩn độc hại của ngành này, phải chấp nhận phẫu thuật thẩm mỹ để nhờ dao kéo thay đổi những khiếm khuyết bẩm sinh trong nỗ lực theo đuổi đam mê. Sửa mũi, nâng ngực, bóp eo, nâng mông blah blah. Đòi hỏi một số tiền không hề nhỏ và chịu đựng các biến chứng nếu có.
2. TƯỞNG LÀ GIÀU NHƯNG KHÔNG GIÀU
Hào nhoáng là cái bản chất của ngành công nghiệp thời trang này. Công chúng nghĩ rằng models là giàu ư. Đúng, có giàu – nhưng chỉ là những celebs ngang chân làm mẫu hoặc những super model A++. Còn người mẫu bình thường, chẳng giàu đâu các bạn ơi. Nói thật không nên chứ tiền đi một show lớn ở Việt Nam cũng ngang tầm lương một anh grab chạy tốt trong khoảng 02 tuần. Bên cạnh đó, số tiền này sẽ phải được sử dụng cho mục đích : “Đẹp ở mọi lúc mọi nơi” với tiền trang điểm, phấn son và nếu có thì cả liệu trình spa, phẫu thuật thẩm mỹ nữa.
3. VẤN ĐỀ VỀ SỨC KHỎE:
Các models luôn phải gặp những vấn đề về sức khỏe cả thể chất lẫn tinh thần về lâu về dài. Những áp lực liên tục, hàng ngàn giờ đứng trên những đôi giày cao gót, những môi trường khắc nghiệt và sức ép từ dư luận, công chúng và các thương hiệu thời trang đã bào mòn những người mẫu. Các chế độ tập luyện, các chế độ ăn khắc nghiệt và vòng xoáy đẹp – tiền – đẹp đã mang lại những di chứng về khớp, những lỗ hỗng trong tâm lý của người mẫu mà sẽ hành hạ họ cho đến tận cuối đời nếu không có các phương pháp điều trị hợp lí. Việc tham gia các buổi tiệc, những runway cùng các after party “bắt buộc phải có mặt” sẽ dẫn tới những việc nghiện rượu, chất kích thích và những cám dỗ.
4. MÔi TRƯỜNG LÀM VIÊC:
Mình sẽ gói gọn trong các từ sau “Cám Dỗ”, “Căng thẳng”. Cám dỗ là sao? Đối với những người mẫu mới chân ướt, chân ráo bước vào nghề. Các bạn chính là những chú nai tơ trong mắt những con sói lành nghề. Lợi dụng, drama, xâm hại đều có hết. Nhắc tới đây mình lại nhớ tới câu của Bình Gold “Giúp là phải được húp” chứ nào cho không. “Căng Thẳng” đến từ việc trở thành đại diện hình ảnh của thương hiệu, bạn là trung tâm của cánh báo giới, công chúng, giới truyền thông. Một đường đi nước bước sai lầm – một phát ngôn không kiểm soát có thể phá hủy toàn bộ sự nghiệp mà bạn đã gầy dựng trong nhiều năm. Đánh đổi hay mất hết là nỗi suy nghĩ của khá nhiều người mẫu.
5. QUÁ TRÌNH ĐÀO THẢI CỰC NHANH.
“Hồng nhan bạc mệnh” thực sự đúng nghĩa trong vấn đề này. Cái nghề làm người đẹp, làm người mẫu đào thải mình phải nghĩ là nhanh như cách nyc trở mặt với bạn. Có cái gì dám chắc rằng ngày mai sẽ có một đứa khác đẹp hơn mình? Trông sexy, cùng vibe mà lại cá tính hơn mình. Mà models í, mình nói luôn là nó cũng theo trend/ xu hướng các bạn ạ. Tại sao lại theo xu hướng – vì nó phụ thuộc vào xu hướng mà các nhãn hàng xây dựng trong năm đó. Ví dụ - streetwear thì cần model như thế nào, hay năm nay là trend eo nhỏ mông to, vậy thì những người có vòng 1 sẽ bớt ưu ái hơn rất nhiều. Luôn phải đổi mới – nhưng không thể thay đổi một sớm một chiều. Chỉ cần bạn ngã ngựa là có kẻ thay thế ngay.
Và khi bạn bị thay thế thì chẳng còn ai nhớ bạn đâu. Hàng ngàn, hàng chục ngàn cô gái/chàng trai xuân thì với giấc mộng làm người mẫu vẫn đang chầu trực ở dưới kìa.
Có nhiều bạn đang hoạt động trong Streetwear như mình chia sẻ - có những bạn Freelance Model aka Models 4.0 - lượng tương tác rất tốt, hình ảnh trên social chỉn chu - nhưng đều bị một màu và đúng 1 góc đó, còn lại bạn khá thiếu tự tin trong các cách pose diễn của mình. Đó là sự đào tạo và kinh nghiệm.
Việc trở thành một “Fashion model” không phải là show cho mọi người bạn trông như thế nào - Trở thành một “Fashion model” là việc khiến người ta nhận ra đó là bạn, đó là tính cách của bạn, đó là con người của bạn - khiến bạn khác biệt với hàng tá con người khác. Cũng như bởi cái “hồn” của bạn - khiến người xem, người thấy hình ảnh bạn một động lực tốt để họ có thể là chính họ, hay họ có thể tưởng tượng được sản phẩm bạn mang tới - lên trên cơ thể con người nó như thế nào. Những người mẫu chuyên nghiệp dù họ xuất hiện ở thương hiệu nào thì chúng ta vẫn nhận ra con người đó.
UnghoBi (2021)
Paypal: https://www.paypal.me/triminhle0808
Banking account: Vietinbank
STK: 104005424124 - Chủ tài khoản: Lê Minh Trí.
momo: https://nhantien.momo.vn/triminhle
